Kim są „sprawiedliwi”, których dusze są w ręku Boga? (Mdr 3, 1). Sprawiedliwy (hebr. „caddìk”, gr. „dìkaios”) to ten, kto zachowuje Boże przykazania, ponieważ jest Jego przyjacielem i pragnie odpowiedzieć na Jego miłość. Miłując Boga, okazuje też dobroć i życzliwość drugiemu człowiekowi; odzwierciedla po prostu w swoich uczynkach miłosierdzie i zbawczą wierność Boga.

Człowiekiem sprawiedliwym był Noe, który pośród powszechnej niegodziwości zachowywał nieskazitelność i „chodził z Bogiem” posłuszny Mu we wszystkim (Rdz 6, 9.22; 7, 1). Abram uwierzył Bogu, to znaczy oparł swoje życie na Jego słowie, i przez to Bóg uznał go za sprawiedliwego (Rdz 15, 6). Tobiasz chodził drogami prawdy i sprawiedliwości przez wszystkie dni życia; był dobry i miłosierny, dawał wiele jałmużny swoim braciom, a także gorliwie zachowywał przepisy Prawa, chociaż całe plemię, do którego należał, popadło w bałwochwalstwo (por. Tb 1, 3-6; 7, 6). Nie tylko dawał chleb głodnym i ubranie nagim, ale też chował swoich rodaków, pomordowanych na wygnaniu, choć groziła za to utrata majątku i śmierć (1, 17-20). Pozostał wierny Bogu nawet wtedy, gdy wskutek nieszczęśliwego, po ludzku absurdalnego wypadku, został dotknięty ślepotą (2, 10-14). Za czasów króla syryjskiego Antiocha Epifanesa wielu Judejczyków musiało zapłacić prześladowaniem i okrutną śmiercią za to, że trwali przy Bogu i szukali tego, co sprawiedliwe (por. 1 Mch 1, 60-63; 2, 29).

Autor księgi Mądrości rozmyślał nad tym wszystkim żyjąc pod koniec I wieku przed Chrystusem w egipskiej Aleksandrii. Ta wielka metropolia była wówczas tyglem religii i filozofii, z których żadna nie mogła dać odpowiedzi na pytanie: Co się dzieje ze sprawiedliwym, który niewinnie cierpi i umiera? Czy jego los po śmierci jest taki sam, jak złoczyńców, którzy go zamordowali?

Ostatni z natchnionych mędrców Starego Przymierza odpowiada na to pytanie z całą mocą: choć spotkała ich okrutna i niesprawiedliwa śmierć, to ich życie jest w ręku Boga, który nie może opuścić swoich przyjaciół. Nie dosięgnie ich męka przeznaczona niegodziwym (gr. „basanos” – por. Łk 16, 23), która polega na wiecznym odłączeniu od Boga. Przeciwnie, spełni się ich nadzieja pełna nieśmiertelności. Owa nieśmiertelność nie jest tu rozumiana na sposób grecki, jako trwanie pierwiastka duchowego po odłączeniu od ciała, ale w znaczeniu na wskroś biblijnym: jako życie z Bogiem po śmierci – dar Jego miłości, która jest mocniejsza niż śmierć. Sprawiedliwi po swej śmierci będą trwać w pokoju, a ich cierpienie nabierze sensu jako oczyszczenie, próba wierności i całkowity dar z siebie. Nie ma tu jeszcze mowy o zmartwychwstaniu ciała, bo pełnię objawienia przyniesie nadchodzący Mesjasz, ale wiara Izraela już jest prześwietlona blaskami nieśmiertelności.

W Dzień Zaduszny, gdy rozmyślamy nad śmiercią bliskich i naszą własną, warto zastanowić się, co znaczy dla nas: „Wierni w miłości będą przy Nim trwali”. Przy Nim, który „wrócił z Otchłani” i przygotował nam mieszkanie w domu Ojca (por. Mdr 2, 1; J 14, 2).